Dolnoserbski pšawopis

299

Das Komma trennt Hauptsätze, die ohne Konjunktionen verbunden sind.

Beispiele:

Zajtša stawam, se myju, snědam. Pśiźech, póglědnuch, dobych.

300

Das Komma steht zwischen Hauptsätzen, die durch die Konjunktion a oder abo verbunden sind und die kein gemeinsames Satzglied besitzen (kein gemeinsames Subjekt, Prädikat, Objekt oder keine gemeinsame Adverbialbestimmung).

Beispiele:

Ja som źěłał, a ty sy spiwał. Sy ty sam nastawk napisał, abo jo twój nan tebje pomagał? Wóna jo cytała, a wón njejo cytał.

Vgl. 302.

301

Das Komma steht zwischen Hauptsätzen, die mit der Konjunktion a verbunden sind, auch wenn einer der Sätze ein Auslassungssatz (Ellipse) ist.

Beispiel:

Hyšći tśi kilometry [to su], a my buźomy na městnje.

302

Das Komma steht nicht zwischen Hauptsätzen, die mit der Konjunktion a oder abo verbunden sind und die zumindest ein gemeinsames Satzglied besitzen (ein gemeinsames Subjekt oder ein gemeinsames Prädikat oder ein gemeinsames Objekt oder eine gemeinsame Adverbialbestimmung).

Beispiele:

Ja som pisał abo cytał. Naš nan jo škórnje rěšył a my crjeje. Žeńske zběraju a muske wusypuju kulki. Witśe ja pójědu do města a ty póženjoš. Ty sejźiš a ja lažym w póstoli. Spiwaj a buź wjasoły! Woglědaj se film abo lań se do póstole!

Vgl. 300.

303

Das Komma steht stets zwischen Hauptsätzen, die mit den Konjunktionen ale, pak, tola, daś raz oder daś teke verbunden sind, auch wenn sie ein gemeinsames Satzglied besitzen.

Beispiele:

Słyšał źe som syłojika, ale njejsom jogo wiźeś mógł. Wón jo wjelgin dokradny a pilny, ale jogo pśijaśel jo gniły. Wón pišo nejdlejše nastawki, pšawopis pak hyšći njewobkněžy. Pśiźech, tola tebje njenamakach. Zaběram se ze šulskimi nadawkami, daś teke su prozniny. Ja njejsom pisał, ale cytał. Naš nan rěšy škórnje, my pak crjeje.

304

Das Komma steht zwischen Hauptsätzen, die mit den Konjunktionen pak – pak oder daniž – daniž verbunden sind.

Beispiele:

Pak ty swóje nadawki wšednje społnijoš, pak dejmy to twójima starjejšyma zdźěliś. Daniž nan nic wó tom njewě, daniž mama to njejo zgóniła, razka stara mama njama zdaśa. Daniž śi njesłyšym, daniž śi njewiźim. [woglědaś se pśeměnjenja]

Pak ty swoje nadawki wšednje społniš, pak dejmy to twojima starjejšyma zdźěliś. Pak ty swóje nadawki wšednje społnijoš, pak dejmy to twójima starjejšyma zdźěliś. Daniž nan nic wó tom njewě, daniž mama to njejo zgóniła, razka stara mama njama zdaśa. Daniž śi njesłyšym, daniž śi njewiźim.

Vgl. 270.

305

Das Komma steht vor und nach einem Schaltsatz (= in einen Haupt- oder Nebensatz eingeschalteter Hauptsatz).

Beispiele:

Cora som ja, wy to južo wěsćo, pózdźe pśišeł. Gaž Juro, ja se to njenaźejam, teke lětosa se njepólěpšyjo, njamóžo wón do 4. lětnika pśejś. [woglědaś se pśeměnjenja]

Cora som ja, wy to južo wěsćo, pózdźe pśišeł. Gaž Juro, ja se to njenaźejam, teke lětosa se njepolěpšy, njamožo won do 4. lětnika pśejś. Gaž Juro, ja se to njenaźejam, teke lětosa se njepólěpšyjo, njamóžo wón do 4. lětnika pśejś.

(In diesen Fällen kann der Schaltsatz auch in Klammern oder zwischen Gedankenstriche gesetzt werden:

Cora som ja – wy to južo wěsćo – pózdźe pśišeł. Cora som ja [wy to južo wěsćo] pózdźe pśišeł.)

306

Das Komma steht nicht nach den schließenden Anführungszeichen, wenn vor dem Hauptsatz die wörtliche Rede durch Ausrufe- oder Fragezeichen beendet wird.

Beispiele:

„Źi!“ wón zawoła. – „Sćo južo w nowej kupnicy byli?“ pšaša śota.

Merke: In diesen Fällen wird das erste Wort des folgenden Hauptsatzes klein geschrieben (vgl. 154).