Warianty wugronjenja

Dolnoserbska standardna rěc akceptěrujo cesćej wědobnje warianty w słowoskłaźe a gramatice, kótarež póchadaju z dialektow. Pisanje wšych w pisnej rěcy akceptěrowanych formow jo do dalokeje měry zjadnotnjone. Pšawidła wugronjenja su liberalnjejše a wobglěduju w někotarych padach wědobnje paralelnje wužywane formy ako rownogódne a standardowe. W projekśe Produkcija a integracija zukowych datajow do DNWja jo se glědajucy na wobgranicowannje casa a źěłowych kapacitow rozsuźiło, systematiske warianty w normalnem paźe nic paralelnje pódla se stajaś, ale pśecej jano jadnu wariantu ako zukowu dataju wózjawiś (wuwześa gl. dołojce). How pśedstajone wopisanje zukow (resp. pśigótowanych zukowych datajow) njewótbłyšćujo pótakem systematiski cełkownu (teke regionalnu) wjelerakosć wšych móžnych wariantow realizacije w dolnoserbskej rěcy.

Nagrawanja su zasadnje standardizěrowane. Nałožowany standard pak akceptěrujo w žednych padach wšake warianty wugronjenja. Ako pśikład za to słužy měke resp. neutralne wugranjanje ‹l› (pśir. laś a laś se). Až stojtej wobej realizaciji w nagrawanjach lichej pódla se, zwisujo ze zwuconosćami danego cytarja. Pódobnje namakajomy za ‹r› dwě rozdźělnej realizaciji. W tom paźe pak se preferěrujo za dolnoserbsku rěc typiska realizacija ako [r] (jězykowe r) a take nagrawanja se zwětšego namakaju ako pśikłady. Nagrawanja z [ʀ] (spiwny uwularny wibrant) a [ʁ] (spiwny uwularny frikatiw) su pak pśiwzete (pśir. dokrajny a tukrajny). Systematiski mógu se teke dwě warianśe wugronjenja ‹ó› ([ɨ], [ɛ]) ako pśikłady wužywaś (pśir. chórosć a chórosć, abo wótgótowaś a wótgótowaś).

Zajmce maju móžnosć, z pomocu nagrawanjow z projekta Tekstowego a awdijowego korpusa maminorěcneje (dialektalneje) dolnoserbšćiny wšake dialekty dolnoserbskeje rěcy póznaś. Regionalne rozdźěle su w Serbskem rěcnem atlasu wobšyrnje wopisane. Dalšne warianty wugronjenja wopisujo teke Kaulfürst.