Dolnoserbske wugronjenje

Pismik ‹ł›

Pismik ‹ł› se wugranja ako [w]/[u̯]

pśed ‹a›, ‹e›, ‹o›, ‹u›, ‹y› (pśir. wokale)

Pśikłady: łamaś, łokś, łupinka, łyska, kubłaś, małe, běłosć, chołuj, śopły

Pokazka: ‹ł› njewustupujo žednje pśed ‹ě›, ‹i›, ‹ó›.

‹u› w zacynjonej złožce (ako źěł diftonga)

Pśikłady: stanuł

Pokazka: Połwokal [u̯] wugranja se pó ‹u› jano słabo.

Pokazka: Rozdźělne pisanje ako [w] resp. [u̯] symbolizěrujo jano wšakej funkciji ‹ł›: W konsonantiskej funkciji (na pś. w słowje nałog) transkriběrujo se ‹w› w toś tom rozpokazowanju wó wugronjenju ako [w], we wokaliskej funkciji (w diftongach, na pś. w słowje kał) pak pišo se [u̯]. Pśi tom jadna se wó cystu pisańsku konwenciju, wugronjenje jo identiske.

Pismik ‹ł› se wugranja ako [ʊ̯]

‹a›, ‹e›, ‹ě›, ‹i›, ‹y› (pśir. wokale) w zacynjonej złožce (ako źěł diftonga)

Pśikłady: wałma, zgełko, žrěłko, piłka, žyłka

‹o› w zacynjonej złožce (ako źěł diftonga)

Pśikłady: žołty, doł

Pokazka: Połwokal [ʊ̯] wugranja se pó ‹o› jano słabo. Slěd ‹o›‹ł› wugranja se de facto ako [o], pśi kótaremž se na kóńcu gubje tšochu dalej zacynijotej. Teke wugronjenje ako same [o] jo móžne. Glědaś dej se na to, až stej w serbšćinje gubje pśi artikulaciji [o] mjenjej napnětej, nježlic w nimšćinje.

Pismik ‹ł› jo nimy

obstruentach we wuzuku słowa

Pśikłady: zmysł, pjakł, knigł

pśed obstruentami w zazuku słowa

Pśikłady: łdgaś, łžyca, łdža

Pismik ‹ł› jo nimy abo wugranja se ako [w]

‹m›

Pśikłady: młodosć, młośiś, młyn

Wugronjenje ‹ł› ako [ɫ] (welarizěrowane [l] město [w]/[u̯] resp. [ʊ̯]) njedej se gódnośiś ako »wopacne«. Glědaś pak dej se na slědujuce: Gaž realizěrujo se ‹ł› ako [ɫ], ga dej zrazom ‹l› stawnje se wugranjaś měke ako [lʲ]. Njejo pšawje, gaž wugranjatej se ‹ł› a ‹l› jadnako ako neutralne [l]. Pó ‹m› njejo ‹ł› nime, gaž wugranja se ako [ɫ]. Artikulacija ‹ł› ako [ɫ] móžo se teke wustatkowaś na wugronjenje pśed nim stojecego ‹o›. To pak njamóžo se how dokradnjej wobjadnaś. Wugronjenje [ɫ] jo rozšyrjone wósebnje w pódpołnocnych a dłujkozajtšnych dialektach.